Λεξιλόγιο
часовник - ρολόι
паспорт - διαβατήριο
молив - μολύβι
стол - καρέκλα
маса - τραπέζι
химикалка - στυλό διαρκείας
чанта - τσάντα
кола - αμάξι, αυτοκίνητο
огледало - καθρέπτης
лале - τουλίπα
легло - κρεβάτι
бюро - γραφείο
ето - να, ιδού
книга - βιβλίο
чаша - ποτήρι
чиния - πιάτο
круша - αχλάδι
прозорец - παράθυρο
дете, деца - παιδί, παιδιά
дърво - δέντρο, ξύλο
шише - μπουκάλι
лимон - λεμόνι
тролей - τρόλεϊ
в /във/ - σε, μέσα σε, εντός (τοπικά)| σε (χρονικά) | σε, εν, προς (κίνηση)
до - κοντά σε, δίπλα | ως, έως, μέχρι
под - κάτω από, υπό
къде - πού
ваза - βάζο
стая - δωμάτιο
а - μα, όμως, δε
приятел - φίλος
нали? - έτσι δεν είναι; έτσι; αλήθεια
шивач, шивачка - ράφτης, ράφτρα
шофьор - οδηγός
сега - τώρα
работа - δουλειά
работя - δουλεύω
малък - μικρός
господин - κύριος
госпожа - κυρία
говоря - μιλάω
малко - λίγο
откъде? - από πού
турист - τουρίστας
много - πολύ
как? - πως;
добре - καλά
благодаря - ευχαριστώ
училище - σχολείο
имам - έχω
всичко хубаво - στο καλό
ключ - κλειδί
завод [ζαβόντ] - εργοστάσιο
----------------------------
Това е часовник - Αυτό είναι ένα ρολόι
Това е паспорт - ... διαβατήριο
Това е молив - ... μολύβι
Това е стол - ... καρέκλα
Ето един мъж - Να ένας άντρας
Ето един часовник - Να ένα ρολόι
Ето един стол - Να μία καρέκλα
Ето един паспорт - Να ένα διαβατήριο
Ето една жена - Να μία γυναίκα
Ето една чанта - Να μία τσάντα
Ето една кола - Να ένα αμάξι
Ето една химикалка - Να ένα στυλό διαρκείας
Ето едно дете - Να ένα παιδί
Ето едно бюро - Να ένα γραφείο
Ето едно легло - Να ένα κρεβάτι
Ето едно лале - Να μία τουλίπα
На кого' е този часовник? - Този часовник е на Живко Ковачев.
Τίνος είναι αυτό το ρολόι; - Αυτό το ρολόι είναι του Ζίφκο Κοβάτσεφ
На кого е този паспорт? - Този паспорт е на Костас Николаидис.
Τίνος είναι αυτό το διαβατήριο; - Αυτό το διαβατήριο είναι του Κώστα Νικολαΐδη
На кого е този молив? - Този молив е на Пламен.
Τίνος είναι αυτό το μολύβι; - Αυτό το μολύβι είναι του Πλάμεν.
На кого е тази кола?- Тази кола е на Живко Ковачев.
Τίνος είναι αυτό το αμάξι - Αυτό το αμάξι είναι του Ζίφκο Κοβάτσεφ
На кого е тази химикалка? - Тази химикалка е на Надежда.
Τίνος είναι αυτό το στυλό διαρκείας; Αυτό το στυλό είναι της Ναντέζντα.
На кого е тази чанта? - Тази чанта е на Светла.
Τίνος είναι αυτή η τσάντα; - Αυτή η τσάντα είναι της Σβέτλας
На кого е това бюро? - Това бюро е на Ковачев.
Τίνος είναι αυτό το γραφείο; - Αυτό το γραφείο είναι του Κοβάτσεφ.
На кого е това легло? - Това легло е на Пламен.
Τίνος είναι αυτό το κρεβάτι; - Αυτό το κρεβάτι είναι του Πλάμεν.
На кого е това огледало? - Това огледало е на Рула.
Τίνος είναι αυτός ο καθρέπτης; - Αυτός ο καθρέπτης είναι της Ρούλας.
Къде е паспортът? - Паспортът е на масата.
Που είναι το διαβατήριο; - Το διαβατήριο είναι (πάνω) στο τραπέζι
Къде е часовникът - Часовникът е на стола.
Που είναι το ρολόι; - Το ρολόι είναι (πάνω) στην καρέκλα
Къде е моливът? - Моливът е на книгата.
Που είναι το μολύβι; - Το μολύβι είναι στο βιβλίο
Къде е книгата - Книгата е на масата.
Που είναι το βιβλίο; Το βιβλίο είναι (πάνω) στο τραπέζι
Къде е химикалката? - Химикалката е на книгата.
Που είναι το στυλό διαρκείας; - Το στυλό διαρκείας είναι στο βιβλίο
Къде е чашата? - Чашата е на прозореца.
Που είναι το φλυτζάνι; - Το φλυτζάνι είναι στο παράθυρο
Къде е детето? - Детето е на леглото.
Που είναι το παιδί; - Το παιδί είναι στο κρεβάτι
Къде е огледалото? - Огледалото е на масата.
Που είναι ο καθρέφτης; - Ο καθρέφτης είναι στο τραπέζι
Къде е момчето - Момчето е на стола.
Που είναι το αγόρι; - Το αγόρι είναι στην καρέκλα
Къде е паспортът? - Паспортът е в чантата.
Που είναι το διαβατήριο; - Το διαβατήριο (μέσα) στην τσάντα
Къде е крушата? - Крушата е в чинията.
Που είναι το αχλάδι; - Το αχλάδι είναι (μέσα) στο πιάτο
Къде е книгата? - Книгата е в чантата.
Που είναι το βιβλίο; - Το βιβλίο είναι (μέσα) στην τσάντα
Къде е момчето - Момчето е до колата.
Που είναι το αγόρι; - Το αγόρι είναι δίπλα στο αμάξι.
Къде е столът? - Столът е до масата.
Που είναι η καρέκλα; - Η καρέκλα είναι δίπλα στο τραπέζι.
Къпе е чинията? - Чинията е до чашата.
Που είναι το πιάτο; - Το πιάτο είναι δίπλα στο φλυτζάνι
Къде е химикалката? - Химикалката е до книгата.
Που είναι το στυλό διαρκείας; - Το στυλό διαρκείας είναι δίπλα στο βιβλίο.
Къде е моливът? - Моливът е под стола.
Που είναι το μολύβι; - Το μολύβι είναι κάτω από την καρέκλα.
Къде е столът? - Столът е под масата.
Που είναι η καρέκλα; - Η καρέκλα είναι κάτω από το τραπέζι.
Къде е книгата? - Книгата е под чантата.
Που είναι το βιβλίο; - Το βιβλίο είναι κάτω από την τσάντα.
Къде е химикалката? - Химикалката е под книгата.
Που είναι το στυλό διαρκείας; - Το στυλό διαρκείας είναι κάτω από το βιβλίο.
Къде е детето? - Детето е под леглото.
Που είναι το παιδί; - Το παιδί είναι κάτω από κρεβάτι.
Къде е момчето? - Момчето е под дървото.
Που είναι το αγόρι; - Το παιδί είναι κάτω από το δέντρο
Стаята на Светла
Ето една стая. Това е стаята на Светла. Ето леглото нa Светла. Tо е до прозореца. Столът е до масата. Светла е на стола. На масата има книга и химикалка. Има и една чаша, една чиния и една ваза. Във вазата има едно лале.
- А какво е това в чинйята - круша ли е, или лимон?
- Не е лимон, круша е.
- А тази жена до прозореца коя е?
- Tова е Надежда Ковачева - майката на Светла.
- Къде е Пламен?
- Той не е в София. Той е на Витоша.
- На кого е колата под дървото?
- Това е колата на Живко Ковачев - бащата на Светла.
- А той къде е?
- В колата.
Το δωμάτιο της Σβέτλα
Ιδού ένα δωμάτιο. Αυτό είναι το δωμάτιο της Σβέτλα. Να το κρεβάτι της Σβέτλα. Είναι δίπλα στο παράθυρο. Η καρέκλα είναι δίπλα στο τραπέζι. Η Σβέτλα είναι στην καρέκλα. Στο τραπέζι έχει βιβλίο και στυλό διαρκείας. Έχει και ένα ποτήρι, ένα πιάτο και ένα βάζο. Μέσα στο βάζο έχει μία τουλίπα.
- Όμως τί είναι αυτό μέσα στο πιάτο; Αχλάδι είναι ή λεμόνι;
- Δεν είναι λεμόνι, αχλάδι είναι.
- Όμως αυτή η γυναίκα δίπλα στο παράθυρο, ποιά είναι;
- Αυτή είναι η Ναντέζντα Κοβάτσεβα - η μητέρα της Σβέτλας
- Που είναι ο Πλάμεν;
- (Αυτός) δεν είναι στη Σόφια. Είναι στη Βίτοσα
- Τίνος είναι το αυτοκίνητο κάτω από το δέντρο
- Αυτό είναι το αυτοκίνητο του Ζίφκο Κοβάτσεφ - του πατέρα της Σβέτλα
- Όμως αυτός πού είναι;
- Στο αυτοκίνητο.
Аз съм българин
Ти си българка
Той е грък
Тя е гъркиня
То е българин /българче/
Ние сме от България
Вие сте от Гърция
Те са от София
Това е Марин Петров - приятелят на Живко Ковачев
Αυτός είναι ο Μαρίν Πετρόφ - ο φίλος του Ζίφκο Κοβάτσεφ
Това е Росица Петрова - жената на Марин Петров
Αυτή είναι η Ροσίτσα Πέτροβα - γυναίκα του Μαρίν Πετρόφ
Това е Мишо - детето на Марин Петров
Αυτός είναι ο Μίσο - το παιδί του Μαρίν Πετρόφ
Разговор
- Вие сте Росица Петрова, нали?
- Да, аз съм Росица Петрова.
- Вие сте шивачка, нали?
- Да, аз съм шивачка.
- Вие сте жена на Марин Петров, нали?
- Да, аз съм жена на Марин Петров
- Той е шофьор, нали?
- Да, той е шофьор
- Къде е той сега?
- На работа е.
Συνομιλία
- Είστε η Ροσίτσα Πέτροβα, έτσι δεν είναι;
- Ναι, είμαι η Ροσίτσα Πέτροβα.
- Είστε ράφτρα, έτσι δεν είναι;
- Ναι, είμαι ράφτρα.
- Είστε η γυναίκα του Μαρίν Πετρόφ, έτσι δεν είναι;
- Ναι, είμαι γυναίκα του Μαρίν Πετρόφ.
- Είναι οδηγός, έτσι δεν είναι;
- Ναι, είναι οδηγός.
- Πού είναι τώρα;
- Στη δουλειά είναι.
Разговор
- Как се казваш, малкият?
- Казвам се Мишо.
- Ти от София ли си? ,
- Не, не съм от София. Аз съм от Варна.
- Ти си син на Марин Петров, нали?
- Да, аз съм син на Марин Петров и на Росица Петрова.
- Те от София ли са?
- Не са. И те са от Варна.
- Къде са те сега?
- На работа.
Ти не си ли от София? - Не, не съм от София.
Той не е лн от София? - Не е.
Тя не е лн от София? - От Атина е.
Вие не сте ли от София? - От София сме. Те не са ли от Солун? - Не са.
Συνομιλία
- Πως σε λένε, αγοράκι
- Με λένε Μίσο
- Από τη Σόφια είσαι;
- 'Οχι, δεν είμαι από τη Σόφια. Είμαι από τη Βάρνα.
- Είσαι γιος του Μαρίν Πετρόφ, έτσι δεν είναι;
- Ναι, είμαι γιος του Μαρίν Πετρόφ και της Ροσίτσα Πέτροβα
- Από τη Σόφια είναι (αυτοί);
- Δεν είναι. Και αυτοί είναι από τη Βάρνα
- Που είναι αυτοί τώρα;
- Στη δουλειά
Разговор
А
- Как се казвате, господине?
- Аз се казвам Костас Николаидис
- Вие не сте ли ългарин.
- Не, грък съм.
- Говорите ли български?
- Говоря малко български.
- И госпожата ли не е българка?
- И тя е гъркиня. Ние сме мъж и жена.
- Как се казва тя?
- Елени Николаиду.
- Откъде сте?
- От Атина.
- Какъв сте по професия?
- Търговец съм?
- А тя каква е?
- Учителка. Ние сме туристи в България.
- Приятно прекарване в България!
- Благодаря.
- Πως λέγεσται, κύριε
- Λέγομαι Κώστας Νικολαϊδης
- Δεν είστε Βούλγαρος;
- Όχι, Έλληνας είμαι.
- Μιλάτε βουλγαρικά;
- Μιλάω λίγα βουλγάρικα.
- Και η κυρία δεν είναι Βουλγάρα;
- Και αυτή είναι Ελληνίδα. Είμαστε ανδρόγυνο.
- Πως λέγεται;
- Ελένη Νικολαΐδου
- Από που είστε;
- Από την Αθήνα.
- Τί είστε στο επάγγελμα (τί επαγγέλεστε);
- Είμαι έμπορος
- Όμως αυτή τί είναι;
- Δασκάλα. Είμαστε τουρίστες στη Βουλγαρία
- Καλά να περάσετε (καλή διαμονή) στη Βουλγαρία!
- Ευχαριστούμε.
Б
- Добър ден. Как сте, господин Николаидис?
- Благодаря, добре съм. А Вие как сте?
- И аз съм добре. Как е госпожа Николаиду?
- Добре е.
- Καλημέρα. Πως είστε, κύριε Νικολαΐδη;
- Ευχαριστώ, καλά είμαι. Εσείς όμως πως είστε;
- Και εγώ είμαι καλά. Πως είναι η κυρία Νικολαΐδου;
- Καλά είναι
В
- Здравей, Живко!
- Здравей! Как си?
- Благодаря, добре съм. Как е Надя?
- добре е. Работи.
- Къде работи сега?
- В училище "Иван Вазов".
- А децата как са?
- Учат. Светла е ученичка, а Пламен студент. Вие как сте?
- Добре сме.
- Много поздрави на Катя.
- Благодаря. Довиждане.
- Довиждане. Всичко хубаво!
- Γεια σου Ζίφκο!
- Γεια! Πως είσαι;
- Ευχαριστώ, καλά είμαι. Πως είναι η Νάντια;
- Καλά είναι. Δουλεύει.
- Που δουλεύει τώρα;
- Στο σχολείο "Ιβάν Μπάζοφ"
- Τα παιδιά όμως πως είναι;
- Μελετάνε. Η Σβέτλα είναι μαθήτρια, ενώ ο Πλάμεν φοιτητής. Εσείς πως είστε;
- Καλά είμαστε.
- Πολλά χαιρετίσματα στην Κάτια.
- Ευχαριστώ. Αντίο.
- Αντίο. Στο καλό.
---------------------------
Γραμματική
1. Τα γένη των ούσιαστικών στη Βoυλγαρική γλώσσα είναι τρία: αρσενικό, θηλυκό και ουδέτερο.
α'. Τα αρσενικά τελειώνουν, κατά κανόνα στον ενικό αριθμό σε σύμφωνο: мъж, инженер, завод, (εργοστάσιο), стол, трамвай, славей (αηδόνι).
Εξαιρούνται μόνο μερικά ουσιαστικά αρσενικού γένους, που δηλώνουν πρόσωπα και τελειώνουν σέ - a, - ο, - e: баща, дядо (παππούς), чичо (θείος), аташе (άκόλouθoς), Жйвко, Мишо.
Συνήθως τα κύρια ονόματα αντρών τελειώνουν σε σύμφωνο: Марин Петров, Пламен Ковачев.
β'. Τα θηλυκά τελειώνουν σε - a, - я: жена, ученичка, маса, стая, чиния.
Υπάρχουν όμως και λίγα θηλυκά που τελειώνουν σε σύμφωνο: : захар (ζάχαρη), есен (φθινόπωρο), пролет (άνοιξη), радост (χαρά).
Τα κύρια ονόματα γυναικών τελειώνουν κατά κανόνα σε - а, - я: Надежда Ковачева, Светла, Катя Иванова, Мария.
γ'. Τα ουδέτερα τελειώνουν σέ - ο, - e: дърво, легло, дете, момче, момиче, здание (κτίριο).
Οί Βούλγαροι διακρίνουν το γένος των οyσιαστικών, βάζoντας μπρoστά τους τα αριθμητικά: един (ένας) για το αρσενικό γένος, една (μία) για το θηλυκό και едно (ένα) για το ουδέτερο:
един лекар, един завод, един дядо, една лекарка, една стая, една есен, едно лале.
2. Η δεικτική αντωνυμία παίρνει το γένος και τον αριθμό του ουσιαστικού, με το οποίο συνδέεται. Το ουσιαστικό ύστερα από τη δεικτική αντωνυμία δεν παίρνει άρθρο:
този господин, тази госпожа, това момиче.
Ο ενικός αριθμός της δεικτικής αντωνυμίας στο ουδέτερο γένος това (αυτό ) χρησιμοποιείται όταν δείχνουμε, ανεξάρτητα από το γένος του κατηγορούμενου:
Това е завод - Αυτό είναι εργαστάσιο.
Това е кола - Αυτό είναι αυτοκίνητο,
Това е училище - Αυτό είναι σχολείο.
Това е Светла Ковачева - Αυτή είναι ή Σβέτλα Κοβάτσεβα.
Това са Светла и Мария - Αυτές είναι η Σβέτλα και η Μαρία.
Με την πρόθεση του -ка στο αντίστοιχο όνομα αρσενικού γένους σχηματίζονται τα ουσιαστικά θηλυκού γένους προσώπων:
учител - учителка, ученик - ученичка, лекар - лекарка, работник - работничка (εργάτης - εργάτρια)
3. Η προσωπική αντωνυμία στην ονομαστική έχει ξεχωριστούς τύπους για τα τρία πρόσωπα καί τους δύο αριθμούς. Το τρίτο πρόσωπο ενικού αριθμού έχει ξεχωριστούς τύπους και για τα τρία γένη, ενώ το τρίτο πρόσωπο του πληθυντικού αριθμού έχει ένα τύπο και για τα τρία γένη:
| Πρόσωπο | Ενικός Αριθμός | Πληθυντικός Αριθμός |
| 1ο | аз | ние |
| 2ο | ти | вие |
| 3ο | той | те |
|
| тя |
|
|
| то |
|
Η αντωνυμία δευτέρου προσώπου πληθυντικού αριθμού χρησιμοποιείται για έκφραση ευγενείας. Τότε και το ρήμα είναι στον πληθυντικό αριθμό:
Вие грък ли сте? / αντί ти грък ли си?/
4. Το βoηθητικό ρήμα съм στη βoυλγαρική γλώσσα κλίνεται στον ενεστώτα ως εξής:
| Θετικός τύπος | Αρνητικός τύπος |
| аз съм | аз не съм |
| ти си | ти не си |
| той е | той не е |
| тя е | тя не е |
| то е | то не е |
| ние сме | ние не сме |
| вие сте | вие не сте |
| те са | те не са |
| Ερωτηματικός τύπος | Ερωτηματικός-αρνητικός τύπος |
| аз /българин/ ли съм? | аз не съм ли? |
| ти /българин/ ли си? | ти не си ли? |
| той /българин/ ли е? | той не е ли? |
| тя /българка/ ли е? | тя не е ли? |
| то /българче/ ли е? | то не е ли? |
| ние /българи/ ли сме? | ние не сме ли? |
| вие /българи/ ли сте? | вие не cте ли? |
| те /българи/ ли са? | те не са ли? |
Όπως φαίνεται από τον πίνακα ο αρνητικός τύπος σχηματίζεται με το μόριο не, που προηγείται του ρήματος :Не cъм Българин. (Δεν είμαι Βούλγαρος)
Οι τύποι του βoηθητικού ρήματος cъм στον ενεστώτα είναι άτονοι και γι' αυτό δεν μπορούν να μπαίνουν στην αρχή της πρότασης, ούτε πάλι να χρησιμοποιούνται αυτοτελώς.
Στην ερώτηση π.χ. Българин ли си? (Βούλγαρος είσαι;) η απάντηση δεν μπορεί να δοθεί μόνο με το cъм (είμαι). Η απάντηση θα είναι Българин съм. (Είμαι Βούλγαρος).
Στη βoυλγαρική γλώσσα δεν μπορούμε να πούμε: си свободен (είσαι ελεύθερος). Σε περίπτωση που μπροστά από το βοηθητικό ρήμα δεν υπάρχει άλλη λέξη μπορεί να ειπωθεί μόνο: свободен си
Μόνο ύστερα από το αρνητικό μόριο не οι τύποι του βoηθητικού ρήματος cъм τονίζονται: Тя учйтелка ли е? - Не e.
Ο ερωτηματικός τύπος σχηματίζεται με τα μόριο ли που προηγείται του βoηθητικού ρήματος : Инженер ли е? От София ли сте?
Ο ερωτηματικός αρνητικός τύπος σχηματίζεται με τα μόρια не και ли. Το не τίθεται µπρoστά από το ρήµα και το ли πίσω από το ρήμα: Не си ли зает. Тои не е ли от Пловдив?
5. Το τρίτο πρόσωπο ενικού αριθμού του ρήματος имам (έχω — нямам δεν έχω) μπορεί να χρησιμοποιηθεί και απρόσωπα:
Β тази стая йма маса и стол. В тази чаша йма вода. Тук няма огледало.
6. Το άρθρο των ουσιαστικών - ενικός αριθμός.
Στη βουλγαρική γλώσσα τα ουσιαστικά έχουν μόνο ένα άρθρο - το οριστικό. Το γράφουμε ύστερα από τη λέξη και ενωμένο μ' αυτή. Τα περισσότερα ουσιαστικά αρσενικού γένους παίρνουν το άρθρο -ът, όταν είναι υποκείμενο της πρότασης, και το άρθρο -а, όταν είναι άλλος όρος της πρότασης:
Шофьорът е до колата. Пламен е до шофьора.
мъж - мъжът - мъжа молив - моливът - молива
стол - столът - стола ученйк - ученйкът - ученйка
Ένας μικρός αριθμός ουσιαστικών αρσενικού γένους, παίρνουν το άρθρο - ят, - я. Πρόκειται για ουσιαστικά που τελειώνουν σε - тел και - ар (για πρόσωπα) και ορισμένα άλλα όπως: ден, кон, огън, път, зет.
λ.χ. :
ден — денят — денй
кон — конят — коня
трамвай — трамваят — трамвая
лекар — лекарят — лекаря
приятел — приятелят — приятеля
Трамваят е там. Ето трамвая на улицата.
Τα θηλυκά παίρνουν άρθρο -та.
Книгата е на масата. Химикалката е в чантата.
книга - книгата, ученичка - ученичката, стая - стаята, пролет - пролетта
Τά ουδέτερα παίρνουν τό άρθρο -то,
дете - детето, бюро - бюрото, лале - лалето, легло - леглото.
Детето е на леглото. Бюрото е до леглото.
Όταν ρωτάμε σε ποιον ανήκει κάτι, χρησιμοποιούμε την ερωτηματική αντωνυμία на кого (τίνος) ή την ερωτηματική κτητική αντωνυμία чий, чия, чие, чии:
- На кого е книгата? Чия е книгата?
- Τίνος είναι το βιβλίο;
- Колата е на Ковачеви। - На кого е колата?
- Το αυτοκίνητο είναι των Κοβάτσεφ - Τίνος είναι το αυτοκίνητο;
Το а (δέ, όμως, αλλά) είναι αντιθετικός σύνδεσμος:
Пламен е студент, а Светла е ученичка. Ο Πλάμεν είναι φοιτητής και η Σβέλτα είναι μαθήτρια.
Леглото е до прозореца, а столът е до масата.
...
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου